KASU HIPOTETIKOA
JIMENO ALEJANDRO – ELORRIOKO HERRI IKASTETXEKO IRAKASLEA
Jimeno Alejandro (J.A.), 38 urteko irakasle bat da Elorrioko herri ikastetxean.
Bizitza gogorra izan badu ere, gaur egun oso gustura dago bere lan eta bizitzarekin. Hamar anai-arreba ditu eta ijito arrazakoa da. Hori dela eta, bere bizitza ez da oso arrunta izan eta hainbat oztopo gainditu behar izan ditu aurrera egin ahal izateko.
J.A. -k ez du jaso haur hezkuntzari dagokion heziketa fasea, izan ere, bere familiaren kultura eta lana zela eta oso zaila zen hezkuntzako atal hori jasotzea. Txikitatik, bere gurasoek barraketan egin dute lana. Hori dela eta, hara eta hona ibili behar izan dira astero. Hala ere, adin horretan, ahuntzarekin jardunaldiak egin ditu eta kaxa jotzen ikasi du. Honez gain, urte batzuk geroago, gitarra jotzen ere ikasi du Alejandrok.
Lehen hezkuntzari dagokionez berriz, heziketa fase osoa jaso ez duen arren, hau da, egunero eskolara joan ez den arren, egun batzuetan joan izan da eta hori berak asko baloratzen du. Lehenik eta behin, bere anai zaharragoek bera zaindu zuten bezala, berak ere anai-arreba gazteagoak zaindu behar izan ditu lehen hezkuntza jaso beharreko garaian. Gainera, gurasoen lana zela eta herriz etengabe aldatuz ibili izanagatik ere ezin izan du egunero eskolara joan ahal izan. Horregatik, urte bat errepikatu beharra izan du J.A. –k lehen hezkuntzan. Bestalde bada gauza bat azpimarratu nahi duena, izan ere, irakasle bat oso berezia izan du Alejandrok, Maite Irizar hain zuzen ere. Maitek, beste irakasleek egin ez zuten bezala, J.A. -ren alde positiboa azpimarratu zuen alde negatiboak azpimarratu beharrean. Maite Irizarrek, jende aurrean hitz egiteko zuen gaitasuna nabarmentzen zuen, azalpenak emateko zuen gaitasuna eta lotsarik eza. Alejandrok garai haietan irakasle harren laguntza gustukoa bazuen ere, gaur egun konturatu da benetan zenbat lagundu zion Maite Irizarrek.
Garai hartako bigarren hezkuntzari dagokionez berriz, bere bizitzako etaparik gogorrena eta txarrena bezala azpimarratzen du. Alde batetik, eta arazorik nabarmenena, bere ikaskideekin zuen harremana zen. Ikaskideak bere kulturarengatik baztertzen zuten, besteak beste usainagatik eta zikina izateagatik iraintzen zuren Alejandro. Baina ez ziren arazoak irainetara mugatzen. Edozer gauza falta zela eta, edo edozer gauza apurtu zela eta beti bera jotzen zuten erruduntzat ikasle eta irakasleek, askotan inongo errurik izan gabe. Gainera, etxekoentzat lana egiteagatik edo anai arrebak zaintzeagatik ere, askotan ez zen klasera joaten eta horrek ondorio txarrak ekarri zizkion, nota txarrak eta bigarrengoz errepikatzea hain zuzen ere.
Baina pasatu zen fase hori eta jadanik ez zuen ikasi beharrik. Lana egiten zuen gurasoekin eta anai-arrebekin. Gau eta egun lanean, barraketan, herriz- herri bidaiatzen edo beste hainbat lan eskas eginez pasa zituen egunak, asteak, hilabeteak…bi urte pasa ziren arte. Ar batek bere barrena jaten zion, irakasle izateko arra zen eta hori lortu nahi zuen kosta hala kosta. Gurasoek ordea, lana egitera behartzen zuten familia aurrera atera ahal izateko. Hala ere, ez zuen etsi, eta ikasten hasi zen. Egunez lana egiten zuen eta gauez gaur eguneko batxilerreko klaseak jasotzen zituen. Nekea eta ikasteko denbora falta zuela eta, bi urtetan atera beharrean hirutan atera zuen Alejandrok batxilerra. Gustura zegoen eta ikasten jarraitu nahi zuen.
Gauzak asko eta onera aldatu ziren irakasle-eskolara iritsi zenean. Jadanik ikaskideen arazoak atzean utziak zituen. Bere arraza ez zen arazo ikaragarria eta lanarekin ere askoz hobeto lotzen zituen ikasketak. Gainera euskaraz ere oso ondo moldatzen zen jadanik eta ez zuen inongo arazo larririk izan hiru urtetako karrera hau burutzeko. 25 urterekin lanean hasteko moduan zen.
Baina berriro ere arazoak iritsi ziren orduan. Bere curriculumean jartzen ez zuen arren, ijitoa izaten jarraitzen zuen Alejandrok. Bi aldiz errepikatuak zituen ikasketak eta horregatik ez zuten edozein lekutan hartzen. Horregatik, lehenengo urteetan hainbat lan ezberdin egin behar izan zituen baina hiru urtetara bere zorioneko eguna iritsi zen. Elorrioko herri-ikastetxetik deitu zioten eta lana eskaini zioten 8 urte inguruko ikasleekin.
Egun horretatik aurrera, Elorrion bizi da bere emaztea eta bi semetxorekin. Lanean ez du inongo arazorik eta berak dionen bezala, gaur egun bera sentitzen da ikasle eta bere ikasleak ditu irakasle, beraiengandik asko ikasi baitu. Gainera, saiatzen da bere irakasleek egiten zituzten akatsak zuzentzen, denak zuzentzea ezinezkoa den arren pertsonak garen momentutik. Azkenik, jendea irakasle onak izatera bultzatu nahi du, behar duten haurrei laguntza emanez eta behar ez dutenei laguntza eskatuz.
Kasu erreala
Maite Fresnillo – Txindoki Alkartasuna Institutoa (Beasain)
1. 1. Txikitan haurtzendegira joan zinen edo beste norbaitek zaindu zintuen?
Txikia nintzenean, ez nintzen haurtzaindegira joan, horren ordez nire amak lana utzi zuen eta ni zaintzen hasi zen. Hala ere, ez dut uste nire ama horretaz damutzen denik, nire ustez beste goxotasun mota bat jaso nuen amaren eskutik haurtzaindegira joan ziren haurrak baino. Horrekin ez dut nahi esan haurtzaindegiak txarrak direnik edo ez dutela goxotasunik ematen, besterik gabe, ez dira onak edo txarrak nire ustez, gaur egun beharrezkoak diren instalazio batzuk bakarrik, izan ere, gaur egun etxean bi gurasoek egiten dute lana dagoen egoera ekonomikoaren ondorioz eta horrek haurrak haurtzaindegietara eramatea bultzatzen du.
2. 2. 3-14 urte bitartean jaso zenuen hezkuntzaren inguruan zer esan dezakezu? Ze motatako harremana zenuen irakasleekin? Ze arau gailentzen ziren zuen eskolan? Neskak bakarrik edo mistoa? Irakasleak zorrotzak ziren?
4-5 urte nituela hasi nintzen eskolan; eta esan beharra dut oso pozik joaten nintzela gainera eskolara. Gustura sentitzen nintzen lagun artean, eta baita irakaslearekin ere, eta lana egitea gustuko nuen tarteka jolastuz. Hezkuntza kontrolatua genuen, diziplinatua, baina ez zait iruditzen hezkuntza diziplinatua desegokia denik, gehiago esango nuke, nire ustez behar beharrezkoa da neurri batean diziplina jartzea, horrela bai irakaslea eta baita ikasleak ere irabazten ateratzen direla iruditzen zait. Asko ikasi nuen garai hartan; gogotsu, nire ahalegin guztiekin. Gainera oso irakasle onak izan nituen eta asko irakatsi zidaten. Horregatik ez dut inoiz gorrotatu ikastea eta horrek eragina du ikasterako garaian errazagoa izatean ere. Irakasle onak edo gustukoak izatea oso garrantzitsua da nire ustez.
Arau ezberdin asko genituen garai artan; gaur egungoak baino gogorragoak ziren arren, ez ziren trauma bat sortzekoak ere, adibidez biderkatze taulak buruz ikasi eta kopiatu behar genituen. Ni apur bat hiztuna nintzenez, behin baino gehiagotan tokatu zitzaidan taula hauek kopiatzea eta ondorioz, gaur egun, taula denak buruz dakizkit. Jo ere egiten gintuzten; zaplaztekoak, baina ni oso gazte zintzoa nintzenez, ez nuen inoiz zaplaztekorik jaso.
Gure eskola mistoa zen 6.mailatik aurrera; baina 5.maila arte neska eta mutilak banaturik egon ginen; Nire ustez hobea da neska eta mutilak batera egotea gela batean, izan ere, gero beste sexuko pertsona batekin erlazionatzerako garaian askoz ere errazagoa egingo zaizu eskola misto batean egon zarenean, neska eta mutilak bananduta dauden eskola batean ikasi baduzu baino; honetaz gain, azpimarratzen dut oso talde handiko gelak genituela, eta hori ere negatiboa dela iruditzen zait, gelan talde handia egoteak esan nahi du, irakaslearentzat zailagoa dela guztiak kontrolatzea, eta ikaslearentzat berriz zailagoa da gela hauetan parte hartzea eta baita ikastea ere, irakasle bakarrak ezin dituelako denen galderen edo arazoen erantzunak eman.
3. 3. Zerk bultzatu zintuen irakasle izatera?
Irakasle izatera, eskolako esperientzia politak bultzatu ninduen bati-bat. Betidanik nahi izan dut irakasle izan eta txikiagoei erakutsi.Beraz esan daiteke irakasle bokazioa izan dudala betidanik eta hori irakasteko garaian ere asko nabaritzen dela uste dut. Gainera lehen esan bezala, oso irakasle onak izan nituen orokorki eta onek gehiago animatu ninduen. Horrek adierazten du irakasleak eragin handia duela haur batengan, bai irakasterakoan eta baita bere erabakiak hartzerakoan ere. Hala ere nik ez nuen majisteritza ikasi, Historia etaHistoria del Arte baizik. Gaur egun, Historia eta Historia del arte ikasgaiak irakasten ditut Txindoki Alkartasuna institutuan eta ikasgai hauek aukeratu izanaren “erruduna”, nire historiako irakaslea izan zen, beraren klaseak oso eramangarri eta interesgarriak baitziren.
4. 4. Ze iritzi duzu hezkuntza sisteman eman den aldaketaren inguruan? (Arauak malgutzea, metodologia berriak, zenbatetaraino den derrigorrekoa…?) kritikaren bat?
Nire iritziz, aldaketa onerako izan da orokorrean. Gainera orain hasi dira irakasleak beraien ikasleak bultzatzen gauzak beraien kabuz egitea, eta hori oso aldaketa positiboa iruditzen zait, izan ere, modu honetan ikasleak autonomia gehiago izaten ikasten dute eta hori oso ongi etorriko zaie ondoren joango diren eskola, institutu edo unibertsitateetarako. Hala ere, egia da, askatasunaren kontrola galdu dela zenbait eremutan; hala nola; “pirak” egitea, eta honen ondorioz klasera ez azaltzea. Gaur egun teknologia ere garrantzia hartzen hari da eta horren ondorioz mugikorrak ere geletara heldu dira. Ondorioz, esan dezaket, aldaketa orokorrean ona edo positiboa iruditzen zaidan arren, gehiegizko askatasuna ematea ikasleei negatiboa dela, kaos bihurtu daitekeelako azkenean gela bat.
5. Nolakoa iruditzen zaizu izan beharko litzatekeela Hezkuntza perfektua?
Nire ustez, lehengo eta gaur egungo hezkuntza sistemaren konbinaketa bat izango litzateke egokiena. Gaur egungo gazteak, informazioa beraien kabuz bilatzen ohitu beharko lirateke, baina aurrez esan dudan bezala diziplina apur bat ere mantenduz.
Errespetu eta diziplinari dagokionez, esan beharra dut, nire ustez etxean ikasten direla lehenengo edo hobeto esanda etxean ikasi beharko liratekeela lehenengo eta ondoren klasean aplikatzea besterik ez litzateke geratuko.
Heziketa, etxean ikasi beharko luketen ikasgaia da; hau da, etxean haurrak heztea behar beharrezkoa da eta ez askok esaten duten bezala: “haurrek heziketa eskolan ikasi behar dute” eta hau honela izateko, hasteko eta behin, familian autoritatea egotea beharrezkoa izango da.
Amaitzeko, eskerrik beroenak eman nahiko genizkioke Maite Fresnillo irakasleari; beraren borondate onari esker, lan hau aurrera ateratzeko aukera izan baitugu; eta honez gain, eskertu nahiko genioke horren ondo hartu izana gu elkarrizketa egitera joan ginenean.
Hausnarketa pertsonala
Leire Arrieta, Ane Unanua eta Sandra López
Hausnarketa pertsonal bezala honako hau azaldu nahi dizuegu:
Garaiak urtez urte aldatzen joan diren bezala, irakasleen ibilbide akademikoa ere aldatuz joan da, eta horrek eragin zuzena izan du bere ibilbide profesionalean ere. Gainera, irakasle batek jaso duen hezkuntza motak ere nola ez, eragina izango du bere irakasteko metodologian ere. Berak jaso duen hezkuntza mota egokia dela uste badu edo gustukoa izan badu, errepikatzen saiatuko delako bere ikasleekin, baina kontrakoz, metodologia gustatu ez bazaio, bertan emandako metodo desegokiak aldatzen saiatuko da, metodo hoberenak soilik hautatuz.
Garrantzitsua ere iruditzen zaigu aipatzea, irakasleek ikaskideekin duten harremana ona bada, bere ibilbide profesionala positibotzat har daitekeela. Gainera, modu horretan ziurrenik ikasleek errazago ikasiko dituzte gauzak, irakaslearekiko harremana esanguratsua delako klasean atentzio jartzeko edo ez. Eta aldi berean, seguru aski irakasleak ere izugarri ikasiko du bere ikasleengatik.
Hau guztiaz gain azpimarratu nahi genuke, Maite Fresnillok egin duen moduan, aldaketaz hitz egin duenean, zehazki askatasunaz ari garela, ikasleei ematen zaien askatasunaz. Askatasun honekin ikasleek beraien kabuz pentsatzea lortu nahi dugu eta horrela kritika konstruktiboak egiten ikastea, beti ere, gehiegizko askatasuna eman gabe, eta beharrezkoak diren gutxieneko neurriak ezarriz.
Eta aipatu nahi genuke amaitzeko, guretzat hezkuntza perfektua konbinaketa batekin lortuko litzatekeela, Maitek ere esan digun moduan. Azken finean, beharrezkoa delako haurrek beraien kabuz pentsatzen ikastea, baina autoritatea eta diziplina minimo bat ezinbestekoak direla uste dugu, errespetua bezalako baloreak ikas ditzaten, eta ezin daitekeela edozein modutan jokatu zenbait egoeren eta pertsonen aurrean.
Bigarren atal honetan, irakasle baten ibilbide profesionalaren inguruan egin dugu lana, eta horri buruzko informazio interesgarria aurkitu dugu.
Bokazioaren adibidea kontuan hartzea adibidez behar beharrezkoa iruditzen zaigu. Irakasle izateko bokazioa duen haur bat, eta bokazio hori gaztaroan ere daramana, seguruenik gustura sentituko da irakasle den momentuan, bere ikasleen aurrean hitz egiterakoan komodo sentituko da eta ondorioz bere lana egitea errazagoa irudituko zaio, horrek eragin positiboa izanez bere ikasleengan eta emaitza hobeak lortuz. Alderantziz gerta liteke ordea, ikasle bati ez bazaio gustatzen irakaskuntzaren mundua baina hainbat arrazoi direla medio (nota, gurasoak,…) karrera hau egitea tokatzen bazaio eta ondoren irakasle izatea, honen errendimendua eskasa izango da beharbada, ez du motibazio berdina izango ikasleen aurrean eta horrek eragina izango du bere ikasleen emaitzetan ere.
Gure ustez, irakaslea batez re jaio egiten den arren, beharrezkoa da ezagutza-maila egokia izatea, bere ikasleen dudak argitu ahal izateko, eta aldi berean, eskolako programa modu eraginkorrean emateko. Horrez gain, metodologia desberdinak ezagutzea eta aplikatzen jakitea ezinbestekoa dela uste dugu, egokitu zaion taldearen arabera bat edo beste erabili beharko duelako hauen beharrak asetzeko. Baina garrantzitsuena esan genezake, bokazioa dela, azken finean lan bat ekiteko, gogoa eta ilusioa izan ebar delako, eta hau izan daitekeelako edozein lanbidetan arrakasta lortzeko ezaugarri nagusiena. 
.
2. 2. 3-14 urte bitartean jaso zenuen hezkuntzaren inguruan zer esan dezakezu? Ze motatako harremana zenuen irakasleekin? Ze arau gailentzen ziren zuen eskolan? Neskak bakarrik edo mistoa? Irakasleak zorrotzak ziren?
Betidanik ikastea gustatu zaio eta hori dela eta hainbat ikasketa burutu ditu mundu osoan zehar. Lehenik eta behin, abokatu ikasketak burutu zituen, Madrileko Complutense Unibertsitatean. Ondoren, bere ikasketak areagotu zituen Londreseko Unibertsitatean Ekonomia Zientzien ikasketak eginez. Honez gain, Parisen ere ikasia da en 
Amaitzeko, aipatu beharrean gaude, hainbat liburu idatzi dituela, hala nola, El Viaje Al Poder De 
